این را که زاییده‌ای بزرگ کن، زاییدن بعد پیشکشت

زمینه پیدایش

دختر کم سن و سالی را عروس کردند. مشاطه به آرایش او مشغول شد. چون خواست زیر ابرویش را بردارد، دختر دردش آمد و تکانی خورد و ناگهان صدایی از او درآمد و شرمنده شد. مشاطه برای اینکه عروس را از شرمندگی بیرون آورد، گفت: «عیب ندارد. این نشانه آن است که زودزایی و فرزندت هم پسر خواهد بود.» دختر گفت: «اگر این طور است، یکی دیگر هم حاضر دارم.» مشاطه گفت: «نه، حالا این را که زاییده‌ای بزرگ کن، زاییدن بعد پیشکشت».(1)

پیامها

به سرانجام رساندن کاری که شروع شده، بهتر از ناتمام رها کردن آن و شروع کار دیگر است. کاربرد: زمانی که کسی کاری را نیمه تمام بگذارد و بخواهد به کار دیگری دست زند، به کار می‌رود.

ضرب المثل های هم مضمون

بچه نازادن، به از شش ماهه افکندن جنین.
تمامش کن چو بنیادی نهادی.
کار را که کرد، آن که تمام کرد.
یک ده آباد، به از صد شهر خراب.
یک شکم سیر، بهتر از ده شکم نیم سیر!(2)

اشعار هم مضمون

تو کاری که داری نَبُردی به سر * چرا دست یازی به کار دگر(3) (فردوسی)

ریشه های قرآنی حدیثی

امام علی(علیه السلام): «اتمامُ المَعروفِ خیرٌ مِنْ اِبتدائِهِ؛ تمام کردن کار خوب، بهتر از آغاز کردن آن است».(4)

لغات

دست یازی: انجام دهی
مشاطه: آرایشگر

پی نوشت ها :

1. امین خضرائی، فرهنگ‌نامه امثال و حکم ایرانی، شیراز، نوید شیراز، 1382، چ 1، ص 190.
2. غلامرضا حیدری ابهری، حکمت‌نامه پارسیان، قم، نشر جمال، 1385، چ 1، ص 524.
3. همان.
4. علی بن محمد لیثی، عیون الحکم و المواعظ، ترجمه: حسن حسینی بیرجندی، قم، دارالحدیث، 1376، چ 1، ح 2874.

منبع مقاله :
مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما